Faillissement van klant aanvragen om factuur te incasseren?

Wanneer je klant niet betaalt is dat vervelend. Je kunt dan een incassoprocedure bij de rechter starten. Dat kan echter lang duren en is prijzig. Een faillissementsaanvraag kan een manier zijn om je vordering sneller te incasseren, maar dan moet je dat wel goed aanpakken.

Faillissement aanvragen

Het faillissement van een klant aanvragen is betrekkelijk eenvoudig. Er zitten slechts enkele voorwaarden aan een succesvolle faillissementsaanvraag:

1. Jouw factuur moet onbetaald zijn én moet opeisbaar zijn. Immers: als je factuur betaald is heb je geen enkele reden om het faillissement aan te vragen. Ook als je factuur nog onbetaald is, maar de betalingstermijn nog niet is verstreken, kun je op die factuur geen faillissement aanvragen.
2. Er moet een ‘steunvordering’ zijn. Dat wil zeggen dat er ook één of meer anderen bestaan die een vordering op je klant hebben. Dat moet je kunnen aantonen. Die anderen hoeven niet mee te werken aan het aanvragen (wellicht zijn ze het er zelfs niet mee eens) én hun vordering hoeft (nog) niet opeisbaar te zijn.
3. De klant moet verkeren in de ’toestand te hebben opgehouden te betalen’. Een faillissementsaanvraag voor een klant die nog verkeert in een toestand waarin hij wél nog betaalt, is zinloos. Meestal blijkt dit uit 1) en 2).

Zijn deze drie zaken aanwezig, dan kun je het faillissement van je klant aanvragen. Daarvoor stelt de wet een advocaat verplicht. Het is niet mogelijk om dit zonder advocaat te doen.

Faillissementsaanvraag als incassomiddel

Het is ook toegestaan om het faillissement van je klant aan te vragen terwijl je eigenlijk niet wil dat de klant failliet wordt verklaard, maar je enkel je factuur betaald wil hebben. De faillissementsaanvraag wordt zo als incassomiddel gebruikt.

Wettelijk gezien is die handelwijze toegestaan. Van belang is wel dat het niet is toegestaan om een faillissementsverzoek in te dienen dat is gebaseerd op onjuiste feiten of dat bij voorbaat kansloos is.

Hoe werkt het faillissementsverzoek als incassomiddel?

Het aanvragen van een faillissement heeft meestal een grote impact op de klant. Het is daarom ook van belang dat je daartoe niet overgaat indien je later nog zaken met de klant wenst te doen.

De klant zal er over het algemeen alles aan doen om niet failliet verklaard te worden. Juist daardoor is de kans dat hij jouw vordering betaalt (en jij het verzoek dus moet intrekken) groot.

Betalingsregeling afdwingen door aanvragen faillissement

Ook is het mogelijk om op die manier een betalingsregeling overeen te komen. In dat geval wordt er met de klant afgesproken dat er uitstel voor het reeds ingediende faillissementsverzoek wordt verleend indien een gedeelte van de vordering wordt betaald. Er volgt dan een uitstel van (meestal) twee weken. Voor een volgend uitstel zal de klant weer een termijn moeten betalen.

Van belang is wel dat het ontvangen van een aantal betalingen terwijl je weet dat het faillissement van de klant is aangevraagd (dat is immers door jezelf gebeurd) door een curator als paulianeus handelen kan worden aangemerkt. In dat geval moeten de ontvangen bedragen worden terugbetaald. Om dat te voorkomen is het dus van belang om het faillissementsverzoek in te trekken na het ontvangen van een aantal betalingen. Eventueel kan wel weer een nieuw verzoek worden ingediend.

Factuur incasseren door faillissement aan te vragen werkt niet altijd!

Er zijn een aantal situaties waarin het niet mogelijk zal blijken om een factuur te incasseren door het doen van een faillissementsaanvraag. Wat onder meer roet in het eten kan gooien:

• Het doen van een aanvraag op een vordering die betwist wordt door de klant. Denk aan een klant die een gedeelte van de koopsom achterhoudt omdat goederen niet correct zijn geleverd of van slechte kwaliteit waren. Het is buitengewoon lastig om dan een succesvolle faillissementsaanvraag te doen. De klant zal dat ook weten en zal ook niet betalen.
• Het bekend zijn van de steunvordering die je hebt. In dat geval kan de klant ervoor kiezen om die vordering te betalen, in plaats van het betalen van jouw factuur. Er is dan niet meer voldaan aan alle eisen voor faillietverklaring, waardoor het faillissement niet kan worden uitgesproken. Verstandig is dus om je ‘kruit droog te houden’: maak niet te vroeg kenbaar welke steunvordering je hebt.
• Een klant die niet meer kan betalen. Als je  klant niet meer kan betalen omdat hij geen geld meer heeft, zal het geen zin hebben om een faillissementsaanvraag in te dienen ter incasso. Immers: de klant zal niet kunnen betalen en het faillissement zal naar waarschijnlijkheid uitgesproken worden.

Het doen van een faillissementsaanvraag terwijl uiteindelijk niet wordt betaald zal wél kosten met zich meebrengen, terwijl er (waarschijnlijk) geen opbrengsten uit voortvloeien.

Om die reden is het verstandig om altijd een deskundige jurist te raadplegen over de mogelijkheid tot het doen van een faillissementsaanvraag en de vraag of daar succes mee te verwachten is. Tevens kan dan een inschatting worden gemaakt van de haalbaarheid en wenselijkheid van alternatieve (incasso)procedures.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels