Als u ondernemer bent, bent u wellicht geneigd om een bepaald onderscheid te maken tussen potentiële werknemers. Zo hebben we mannen en vrouwen, moslims en niet-moslims, homoseksuelen en heteroseksuelen en mensen mét en mensen zónder chronische ziekte.
Toch mag u meestal geen onderscheid maken. Denk overigens ook aan de Brabantse glazenwasser die in een vacaturetekst verklaarde een ‘Hollands bedrijf met Nederlandse werknemers’ te hebben. Buitenlanders hoeft hij niet, want uit marktonderzoek bleek dat zijn klanten geen buitenlanders willen.
Zijn uitleg op Facebook (zie hierbeneden) maakt het geheel niet veel beter. Ook een interview met de Telegraaf zorgde enkel voor meer opschudding. De eigenaar is in elk geval niet hypocriet: allochtone klanten moeten maar een ander bedrijf bellen.
Na veel mediaophef, verklaarde hij overigens dat hij discriminatie juist aan de kaak wilde stellen (ongeloofwaardig) en niet veel later ging hij failliet (eigen schuld dikke bult?).
De betreffende vacaturetekst
Het bijbehorende bericht op Facebook
Aan de andere kant, (en daar zal ik niet naar linken) zijn er stripclubs of privéhuizen, waar wel onderscheid wordt gemaakt. Zo hoeven ze geen mannen (direct onderscheid) én wil het bordeel mensen die onbevangen met anderen het bed delen. Dat sluit dan weer automatisch (streng) christelijke en islamitische mensen uit (indirect onderscheid). De wet vindt het allemaal in orde, terwijl bovenstaande glazenwasser Ali en Achmed niet mocht uitsluiten.
Dit voorbeeld heb ik natuurlijk gekozen omdat dat het goed doet als titel voor een blog (‘sex sells’ immers), maar dat geeft natuurlijk niet het enige verschil aan. Denk ook aan het priesterschap, waarvoor vrouwen worden uitgesloten, terwijl een transporteur niet mag wensen dat enkel mannen solliciteren voor een functie als vrachtwagenchauffeur. Denk ook aan een islamitische school die besluit om géén leraren die christelijk zijn aan te nemen, terwijl de meubelzaak op de hoek geen joden mag uitsluiten .
Waarom mag het een wel, en het ander niet? Waarom mag een ondernemer soms wel sollicitanten uitsluiten en op andere momenten juist niet?
Het simpele antwoord is: omdat het in de wet staat.
Zo geldt de Algemene wet gelijke behandeling bijvoorbeeld niet wanneer het gaat om rechtsverhoudingen binnen kerkgenootschappen en wanneer het gaat om het geestelijk ambt. Als vrouw zijnde heeft u dus pech wanneer uw grootste droom was om priester (of heet het dan priesteres?) te worden.
Daarnaast mogen instellingen van godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag én het bijzonder onderwijs in bepaalde gevallen onderscheid maken.
De directie van een stripclub mag dan weer onderscheid maken omdat vrouw zijn een beroepsvereiste is dat de specifieke beroepsactiviteit vereist.
Bij de glazenwassers was dat dan weer niet het geval. Nederlanders maken niet beter schoon dan allochtonen. Omdat er ook geen andere uitzonderingen van toepassing waren, mocht hij dus geen onderscheid maken. Onderscheid had meer kans van slagen gehad wanneer hij juist alleen -zoals hij het zelf stelt- Ali’s en Achmeds had aangenomen onder het mom van positieve discriminatie, maar daar zaten zijn klanten dan weer niet op te wachten volgens zijn marktonderzoek.
Zoals bij veel wettelijke regelingen geldt de hoofdregel enkel wanneer niet een van de vele uitzonderingen geldt. Is dat verkeerd? Niet per se: hoewel ik nooit naar stripclubs ga, ben ik er toch van overtuigd dat een man het minder goed op het podium doet dan een vrouw.
