Een ondernemer sluit veel overeenkomsten. Natuurlijk is het niet verstandig om zomaar te tekenen, maar zonder een jurist ernaar te laten kijken, is het ook onmogelijk om alle pijnpunten te zien. Wat vaak voorkomt is een onduidelijkheid over de toepasselijkheid van algemene voorwaarden.
De vraag is dan vaak drieledig:
In dit artikel bekijken we deze drie vragen en geven we aan waar je als ondernemer op zou moeten letten bij het sluiten van een overeenkomst waarop algemene voorwaarden van toepassing zijn.
De vraag of er algemene voorwaarden van toepassing zijn, is soms gemakkelijk en soms minder gemakkelijk te beantwoorden.
Het moet voor de wederpartij duidelijk zijn dat er algemene voorwaarden gelden. Het is een misverstand dat het voldoende is dat in de algemene voorwaarden (die vaak verstopt zijn op de website) staat: “Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle overeenkomsten die worden gesloten door De Vries BV.”
De wederpartij moet een redelijke mogelijkheid krijgen om van de voorwaarden kennis te nemen. Gebeurt dat niet, dan zijn de algemene voorwaarden ongeldig (en dus niet van toepassing).
Het ter kennis brengen van de algemene voorwaarden bij de wederpartij kan op een aantal manieren gebeuren, waaronder het meest gebruikt:
Zowel manier 2 als manier 4 zijn niet altijd geschikt voor algemene voorwaarden, maar enkel wanneer andere vormen van het doen kennisnemen van de algemene voorwaarden redelijkerwijs niet mogelijk zijn. Tevens zijn manier 3 en 4 niet zonder uitdrukkelijke instemming van de wederpartij mogelijk als de overeenkomst niet ook langs elektronische weg (dus bijvoorbeeld per e-mail) tot stand komt.
Natuurlijk kunnen er ook nog andere discussies ontstaan omtrent de toepasselijkheid van algemene voorwaarden. Dit zijn bijvoorbeeld bewijstechnische discussies, of strikt juridische discussies of een bepaald document wel ‘algemene voorwaarden’ betreft, of dat het onder de (kern)overeenkomst valt. Bij dergelijke conflicten is het verstandig om contact op te nemen met een jurist.
Consumenten hanteren (vrijwel) nooit algemene voorwaarden, maar als je als ondernemer zaken doet met andere ondernemers, komt het wel nogal eens voor dat beide partijen algemene voorwaarden van toepassing verklaren. Hoe werkt dat? Wiens algemene voorwaarden gelden?
De wet geeft daarvoor een simpele regel, de ‘first shot doctrine’: degene die het eerste schot lost, wint. Oftewel: de eerste algemene voorwaarden waarnaar wordt verwezen gelden. Meestal zijn dat de algemene voorwaarden uit de offerte of prijsopgave, het aanbod.
Natuurlijk zijn er uitzonderingen. Die bestaan wanneer de wederpartij in haar aanvaarding naar andere algemene voorwaarden verwijst en daarbij gelijktijdig en uitdrukkelijk de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden waarnaar het eerst werd verwezen van de hand wijst. In dat geval zijn de tweede algemene voorwaarden geldend.
Het van de hand wijzen van de eerste algemene voorwaarden moet dus uitdrukkelijk gebeuren. Staat een dergelijke uitsluiting al ‘voorgedrukt’ op het briefpapier, dan kan er getwijfeld worden of dat voldoende is. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld onduidelijke uitsluitingen van andere voorwaarden of het niet juist van toepassing verklaren van de eigen voorwaarden.
Een zogenaamde ‘battle of the forms’ kan veel vragen opleveren. Lang niet altijd is namelijk aan de hand van bovenstaande regels op te maken welke algemene voorwaarden van toepassing zijn. Bij twijfel verdient het aanbeveling om een jurist te raadplegen.
Zodra is vastgesteld welke algemene voorwaarden van toepassing zijn, is ook nog maar de vraag of ze wel geldig zijn. Immers: algemene voorwaarden die in strijd met de wet zijn, zijn ongeldig.
Hierover zijn in de wet een aanzienlijk aantal regels opgenomen. De hoofdregel is echter (kort gezegd) dat bepalingen in de algemene voorwaarden niet onredelijk bezwarend mogen zijn. Zijn bepaalde bedingen toch onredelijk bezwarend, dan zijn ze vernietigbaar (ze kunnen ongeldig worden gemaakt). Op dat beginsel zijn echter een aantal uitzonderingen van toepassing (bijvoorbeeld voor wanneer je een grote onderneming met 50 of meer werknemers hebt of wanneer je zelf dergelijke bedingen ook meerdere malen in je algemene voorwaarden hebt opgenomen).
Is je wederpartij een consument, dan is extra voorzichtigheid ten zeerste gewenst. Consumenten krijgen namelijk een aantal voordelen in de wet toegedeeld, waardoor ze algemene voorwaarden gemakkelijker kunnen vernietigen of waardoor ze de bewijslast kunnen omkeren (zodat jij als ondernemer moet bewijzen dat bepaalde bedingen niet onredelijk bezwarend zijn).
Het is dus van groot belang om je algemene voorwaarden op orde te hebben en er niet blindelings op te vertrouwen.
Natuurlijk hebben we ook een aantal tips voor ondernemers:
Kom je ondanks bovenstaande tips toch in de problemen door jouw eigen of met andermans algemene voorwaarden, dan kun je contact met ons opnemen. Wij bekijken welke mogelijkheden je hebt en staan je bij om in jouw situatie de beste oplossing te vinden.
