Iemand anders gebruikt mijn bedrijfsnaam, wat nu?

Je bedrijfsnaam is een groot goed: behalve dat je er hard over hebt nagedacht bij de start van je bedrijf, heb je de naam waardevol gemaakt door het voeren ervan. Het komt soms voor dat concurrenten daarvan willen meeprofiteren, vaak bewust, soms onbewust.

Natuurlijk ben je daar niet blij mee, want het verwatert je eigen merk. Jouw (potentiële) klanten kiezen wellicht per ongeluk voor de concurrent in plaats van voor jou. Daarnaast is het gewoonweg niet eerlijk dat iemand anders de vruchten plukt van jouw werk.

In dit artikel beschrijven we wat er te doen is aan die inbreuk op je bedrijfsnaam. We bekijken wat een bedrijfsnaam (handelsnaam) precies is en in hoeverre hij beschermd is. Ook geven we een aantal tips over het aanpakken van misbruik van je bedrijfsnaam.

Bedrijfsnaam – Handelsnaam

De wet spreekt niet van bedrijfsnaam, maar van handelsnaam. In de praktijk is het onderscheid vrijwel niet bestaand. Als je bedrijfsnaam de naam is waaronder je je onderneming drijft, is je bedrijfsnaam tevens je handelsnaam.

Je bedrijfsnaam wordt echter enkel beschermd als je er een onderneming onder drijft. Dat wil zeggen: een bedrijfsnaam deponeren bij de KvK wil niet zeggen dat hij daadwerkelijk beschermd is als handelsnaam als je er geen bedrijfsmatige activiteiten onder uitvoert. Ook dit zal in verreweg de meeste gevallen geen probleem opleveren.

Over het algemeen is je bedrijfsnaam dus gewoon wettelijk beschermd. Maar waartegen?

Bescherming bedrijfsnaam tegen inbreuk

Om bescherming te krijgen en een ander aan te kunnen spreken op het gebruik van jouw bedrijfsnaam, is het natuurlijk van belang dat je zelf je bedrijfsnaam rechtmatig voert én dat je hem eerder voerde dan je concurrent. Immers: is dat niet zo, dan pleeg je zelf inbreuk op de bedrijfsnaam/handelsnaam van iemand anders.

Daarnaast is het van belang dat de ander dezelfde bedrijfsnaam/handelsnaam als jouw onderneming gebruikt of een in geringe mate afwijkende handelsnaam.

Ten slotte eist de wet dat door het gebruiken van dezelfde bedrijfsnaam verwarring bij ‘het publiek’ (klanten, leveranciers et cetera) te duchten is. Dat wil dus zeggen dat er verwarring kan ontstaan, niet dat die ook daadwerkelijk ontstaat (en andersom: één geval van verwarring, levert niet per se verwarringsgevaar op). Die verwarring moet worden bekeken aan de hand van de aard van beide ondernemingen en de plaats van vestiging.

Wat te eisen bij inbreuk op de bedrijfsnaam?

Wordt er inbreuk gemaakt op je handelsnaam en is die inbreuk onrechtmatig volgens de vorige paragraaf? Dan kun je ertegen optreden. In beginsel zijn er een aantal opties, die (gedeeltelijk) naast elkaar gebruikt kunnen worden:

1. Je vraagt om staking van het gebruik van de handelsnaam omdat het gebruik onrechtmatig is. Wil de inbreukmakende partij niet meewerken, dan kun je dit bij de rechter afdwingen, op straffe van een dwangsom.
2. Je verzoekt degene die je bedrijfsnaam gebruikt om een wijziging in zijn bedrijfsnaam aan te brengen die zodanig is dat de onrechtmatigheid wordt opgeheven. Het kan zo zijn dat er een verdergaande wijziging nodig is om het verwarringsgevaar op te heffen, dan wanneer er nooit een inbreuk was gemaakt. Eventueel is het mogelijk om via een verzoekschrift bij de rechtbank die wijziging te bewerkstelligen.
3. Je vraagt schadevergoeding wegens inbreuk op je handelsnaam. Die schadevergoeding mag je berekenen, maar een rechter kan op grond van de Handelsnaamwet ook een forfaitaire schadevergoeding toekennen.
4. Je doet aangifte bij de politie, aangezien het maken van inbreuk op iemands anders handelsnaam een strafbaar feit is. Het betreft een overtreding, met een maximale boete van € 4.050 euro. Die boete gaat dus naar de staat, niet naar het ‘slachtoffer’ (jouw eigen onderneming). Of het OM hier overigens werk van maakt is maar net de vraag: de praktijk leert dat de prioriteiten van politie/justitie ergens anders liggen.

Andere mogelijkheden om op te treden tegen het gebruik van je bedrijfsnaam door anderen

Het kan zo zijn dat iemand anders je bedrijfsnaam gebruikt, maar dat je er zelf niet tegen kunt optreden om verschillende redenen. Denk daarbij aan:

• Je gebruikt de bedrijfsnaam niet als handelsnaam, bijvoorbeeld omdat je hem enkel hebt ingeschreven in het Handelsregister van de KvK, of bijvoorbeeld omdat het geen handelsnaam, maar een productnaam is;
• Je gebruikt de bedrijfsnaam niet als eerste of gebruikt hem zelf niet rechtmatig;
• De ander gebruikt de bedrijfsnaam niet als handelsnaam;
• Er is geen verwarringsgevaar (waardoor het dus kan voorkomen in Groningen een ‘Henks IJssalon’ wordt geopend, waartegen de ‘Henks IJssalon’ in Maastricht niets kan doen);
• De bedrijfsnamen zijn toch té verschillend, of gebruiken zeer algemene bewoordingen (‘Janssen advocaten’ kan niet optreden tegen ‘Pieters advocaten’ omdat ze de helft van de naam hebben gekopieerd).

In bovenstaande gevallen is dus niet op dezelfde grond op te treden tegen een concurrent die een u onwelgevallige bedrijfsnaam hanteert. Toch wil dat niet zeggen dat er helemaal niets meer te doen is daaraan. Zo kan er onder meer op grond van de Handelsnaamwet soms wel nog iets worden gedaan tegen degene die:

• De voor- of achternaam van iemand anders gebruikt;
• Een verkeerde rechtsvorm in zijn naam noemt;
• Een onjuiste indruk van zijn bedrijf geeft met zijn handelsnaam.

Daarnaast zijn er nog een aantal andere manieren om ervoor te zorgen dat inbreuk niet (meer) kan plaatsvinden. Zo kan het deponeren van je bedrijfsnaam als merk een mogelijkheid zijn. Optreden tegen inbreuk kan dan al veel sneller en in veel meer gevallen. Uiteraard is het dan wel van belang dat je vooraf je merk vastlegt.

Conclusie

Wanneer iemand anders jouw bedrijfsnaam gebruikt, zul je daar meestal een einde aan willen maken. De wet biedt een aantal opties die je hebt, maar daar zitten wel een aantal voorwaarden aan, zoals hierboven te zien is. Met de informatie hierboven krijg je een algemene indruk van wat er komt kijken bij het beëindigen van een inbreuk op een handelsnaam.

Gezien het feit dat er op elke regel uitzonderingen zijn én dat er veel jurisprudentie is (en ontstaat) hierover, is het altijd van belang om een jurist te raadplegen. Dat zal overigens ook meestal nodig zijn om daadwerkelijk stappen te kunnen ondernemen tegen iemand die inbreuk maakt.

Auteur

mr. B.G.N. (Bart) Gubbels