Vlak voor de zomer kreeg ik de vraag van een van mijn cliënten in hoeverre het mogelijk is om iemand te dwingen om verlof op te nemen in de zomervakantie. De situatie was als volgt: Binnen het bedrijf van deze cliënt, een online marketing bureau, hadden namelijk alle medewerkers, op één na, verlof opgenomen voor de eerste twee weken van augustus. Het was dan ook eigenlijk de bedoeling om het bedrijf in deze periode helemaal te sluiten. De receptioniste zag het echter niet zitten om in augustus ook verlof op te nemen. Zij heeft geen schoolgaande kinderen en wil liever niet op vakantie in het dure hoogseizoen. Kan zij gedwongen worden om verlof op te nemen?
De wet kent enkele dwingende bepalingen met betrekking tot verlof en vakantie. Zo bepaalt artikel 7:638 BW lid 1:
“De werkgever is verplicht de werknemer ieder jaar in de gelegenheid te stellen de vakantie op te nemen waarop de werknemer op grond van artikel 634 (een minimum vakantie van vier weken bij fulltime dienstverband) ten minste aanspraak heeft.”
De wetgever gaat uit van de “recuperatiefunctie” van vakantie. Vakantie is bedoelt om uit te rusten van de werkzaamheden. De werknemer is zelf verantwoordelijk voor het opnemen van vakantie. De werkgever heeft niet de plicht om een werknemer met vakantie te sturen. De vraag is nu of de werkgever wel het recht heeft om een werknemer met vakantie te sturen.
Vaak zijn de regels omtrent het opnemen van vakantiedagen, waaronder de data waarop vakantiedagen opgenomen kunnen of moeten worden, vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst of in een cao. Zo’n vakantieregeling moet wel daadwerkelijk met de werknemer zijn overeengekomen, bijvoorbeeld door opname ervan in zijn arbeidsovereenkomst. Een werknemer is, zonder zijn instemming, niet gebonden aan een eenzijdig door de werkgever opgestelde regeling (ook niet als de regeling in overleg met de ondernemingsraad tot stand is gekomen).
Bij een geldig overeengekomen vakantieregeling kan de werknemer niet eisen om buiten de vastgestelde data vakantie te nemen. Stelt de werkgever in zo’n geval eenzijdig de vakantiedagen vast, dan moet hij de werknemer wel voldoende tijd geven om zich op zijn vakantie voor te kunnen bereiden. Op vrijdag besluiten om vanaf maandag twee weken bedrijfsvakantie te houden is dus niet mogelijk voor de werkgever.
Is in de vaststelling van de vakantie niet voorzien bij schriftelijke overeenkomst of cao dan moet volgens de wet (art. 7:638 lid 2 BW) de vakantie door de werkgever vastgesteld worden overeenkomstig de wensen van de werknemer, tenzij zich daartegen gewichtige redenen verzetten. (Deze wettelijke regeling met betrekking tot de vaststelling van vakantie is in 2001 gewijzigd. Vóór 2001 werd de vakantie door de werkgever vastgesteld na overleg met de werknemer.)
Over het algemeen kan de werknemer dan ook bepalen of en wanneer hij zijn vakantie wenst op te nemen. Alleen als de werkgever gewichtige redenen hiervoor heeft, mag hij het verzoek van de werknemer weigeren. Volgens de regering is van gewichtige redenen sprake als het inwilligen van het verzoek om vakantie tot een ernstige verstoring van de bedrijfsvoering leidt.
Wordt het bedrijf toch gesloten in de zomer en is het voor de werknemer die eigenlijk gewoon wil doorwerken, hierdoor niet mogelijk zijn arbeid te verrichten, dan hebben we te maken met artikel 7:628 lid 1 BW:
“De werknemer behoudt het recht op het naar tijdruimte vastgestelde loon indien hij de overeengekomen arbeid niet heeft verricht door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever behoort te komen.”
In het eerder beschreven geval zal het loon van de receptioniste dus gewoon doorbetaald moeten worden.
Concluderend kunnen we in het algemeen stellen dat de werknemer bepaalt of en wanneer hij verlof opneemt. Besluit de werkgever om het bedrijf een bepaalde periode te sluiten, dan zal hij werknemers die bereid zijn deze periode te werken, gewoon hun loon moeten doorbetalen. Om soortgelijke problemen te voorkomen is het voor de werkgever verstandig om met zijn werknemer een vakantie- en verlofregeling af te spreken. Hierin kan bijvoorbeeld worden opgenomen dat er tijdens de zomervakantie verplicht een x-aantal dagen verlof opgenomen dient te worden.
Ben je ook werkgever en heb je vragen over verlof of vakantie? Ben je in een conflict geraakt hierover? Laat het ons weten, dan kijken wij wat we eraan kunnen doen.
