Bij de overname van een bedrijfsonderdeel van een andere ondernemer komt nogal wat kijken. Juridisch gezien moet je onder meer voorzichtig zijn met bedrijfsonderdelen waar werknemers werken: soms moet je die verplicht overnemen.
In dit blogartikel komt aan de orde wanneer je verplicht werknemers moet overnemen, wat je daaraan kunt doen, hoe je met overtollige werknemers omgaat en wat de beste handelwijze is als er een conflict ontstaat hierover.
Als je een bedrijfsonderdeel overneemt, moet je soms de daar werkzame werknemers verplicht in dienst nemen. Dat gebeurt natuurlijk automatisch wanneer het bedrijfsonderdeel een aparte bv is waarvan je aandelen overneemt, maar kan ook gebeuren als je een ‘activa-passiva’-transactie uitvoert (je koopt enkel bedrijfsmiddelen als inventaris, voorraden, machines, et cetera).
Dat is het geval wanneer de overname van een bedrijfsonderdeel kan worden gekwalificeerd als overgang van onderneming.
Er is sprake van ‘overgang van onderneming’ wanneer het bedrijfsonderdeel dat wordt overgenomen een economische eenheid is die haar identiteit behoudt. Is het bedrijfsonderdeel géén economische eenheid of behoudt het niet haar identiteit na overname, dan hoef je niet verplicht werknemers mee over te nemen.
Of een bedrijfsonderdeel een economische eenheid is moet worden bekeken aan de hand van welke zaken feitelijk worden overgenomen. In de praktijk is van belang of er een geheel van georganiseerde middelen wordt overgenomen. Zo is de overname van enkele tafels en stoelen géén economische eenheid, maar is het overnemen van de gehele inventaris plus klantcontracten plus voorraden dat meestal wél.
Ook de identiteit moet worden behouden na overname. Ook in dat geval wordt gekeken naar onder meer de aard van het bedrijfsonderdeel, het overdragen van gebouwen/andere goederen, overdracht van de klantenkring, et cetera.
Twijfel je enigszins? Schakel dan een jurist in om te bekijken wat je risico’s zijn. Immers: na de overname van het bedrijfsonderdeel kun je niet meer terug en kunnen werknemers aanspraak maken op hun rechten.
Vaak wil de overnemer de werknemers wel in dienst nemen, maar enkel tegen een (veel) lager salaris, minder vakantiedagen, zonder leaseauto et cetera. Mag dat?
Helaas voor jou als werknemer is dat niet mogelijk. Je moet de arbeidsvoorwaarden één op één overnemen. In uitzonderlijke gevallen kun je daarvan afwijken, bijvoorbeeld wanneer je een bepaalde arbeidsvoorwaarden feitelijk gezien niet kunt aanbieden.
Het overnemen van arbeidsvoorwaarden is zelfs verplicht wanneer er daardoor verschillen ontstaan tussen de werknemers die al vóór de overname van het bedrijfsonderdeel bij je werkten en degenen die zijn overgenomen.
De overname van een bedrijfsonderdeel wordt meestal gedaan om ‘synergie’ te creëren, vaak door kostenbesparingen doordat er efficiënter gewerkt kan worden en er minder personeel nodig is. Hoe ga je dan om met overtollige werknemers?
In beginsel kun je werknemers wegens bedrijfseconomische redenen ontslaan via het UWV. Je moet dan wel afspiegelen. Werknemers die bij het overgenomen bedrijfsonderdeel werkten nemen hun dienstjaren mee, waardoor het dus zo kan zijn dat al zittende werknemers in aanmerking komen voor ontslag.
Voor, tijdens en na de overname van een bedrijfsonderdeel is de kans op een conflict met werknemers vaak aanzienlijk. Vaak gaat dat conflict om werknemers die menen dat ze met het bedrijfsonderdeel dat is overgenomen mee kunnen of werknemers die menen dat hun arbeidsvoorwaarden zijn aangepast. Ook conflicten met zieke werknemers (of, voor ondernemers die eigenrisicodrager zijn: werknemers die bijvoorbeeld in de WIA zitten) komen regelmatig voor.
Mocht je een conflict niet hebben kunnen voorkomen door de overname van het bedrijfsonderdeel goed voor te bereiden en deskundig advies in te winnen, dan is het ten zeerste aan te bevelen om bij de eerste dreiging van een conflict een jurist te raadplegen. Hoe eerder een jurist wordt betrokken in het proces, hoe groter de kans op een gunstige afloop van het conflict.
