In de juridische wereld gaat het om twee dingen: gelijk hebben én gelijk krijgen. Dat dat nogal eens uiteen loopt is vaak maar al te duidelijk.
De reden dat je niet altijd gelijk krijgt, is heel vaak gelegen in het ontbreken van bewijs. Ja, je hebt een (rechtsgeldige) mondelinge overeenkomst gesloten, maar als je het niet kunt bewijzen, blijf je met lege handen achter.
Dat geldt ook in het geval van de ‘kale kip’. Heeft een particulier of ondernemer gewoon geen bezittingen meer, dan kun je in een procedure gelijk krijgen wat je wil, maar je gaat je geld nooit krijgen. Van een kale kip kun je niet plukken.
Toch kan het zinvol zijn om goed te onderzoeken of een kip écht niet meer geplukt kan worden. Die bespreek ik hier. Tevens is het goed om te bekijken wat er gedaan kan worden om deze situatie te voorkomen. Tips daarvoor, zullen ook terug te vinden zijn aan het einde van deze blogpost.
Van een kale kip, kun je niet plukken met de normale ‘plukmethoden’. Het betreft dan onder meer beslaglegging in alle soorten en maten (bij de bank, bij leveranciers, op de goederen van de schuldenaar zelf, et cetera). Wanneer er niets is, kan er ook niets in beslag worden genomen.
Uiteraard valt het in sommige gevallen te overwegen om een privaat recherchebureau in te schakelen om onderzoek te doen naar de mogelijkheden. De kosten daarvan zijn echter vaak aanzienlijk, dus dat is enkel een mogelijkheid wanneer de vordering hoog is.
We kijken in deze blogpost naar de onorthodoxe plukmethodes, die zowel bij grote, als bij kleine vorderingen succes kunnen hebben. Overigens is elke situatie anders, waardoor het alsnog verstandig is om een jurist in te schakelen indien je zelf geconfronteerd wordt met een kale kip.
Een kale kip, zal soms al failliet zijn of stevent op een faillissement af. Van een failliete schuldenaar, kan over het algemeen enkel geplukt worden als je curator, belastingdienst of bank bent. Ben je geen van drie, dan blijf je in verreweg de meeste gevallen met lege handen achter bij een faillissement (zie voor de rangorde van schuldeisers het artikel over het faillissement).
Toch is er één sterke manier die je kunt gebruiken, indien je goederen hebt geleverd aan de failliet: je kunt je reclamerecht inroepen. Dat houdt in, dat je bij het niet betalen van de koopprijs, je goederen kunt terughalen. Ook in faillissement, dus dat is erg mooi.
Het plukken van een rechtspersoon is ook vaak lastig. Er was ooit genoeg geld, maar dat is uitgekeerd aan dividenden voor aandeelhouders en de bestuurders hebben er tevens een potje van gemaakt, waardoor de onderneming failliet is gegaan. De bestuurders zitten er weliswaar warmpjes bij, maar je kunt niet aan hun privévermogen, toch?
In beginsel inderdaad niet, maar bestuurdersaansprakelijkheid is tegenwoordig wel in veel gevallen een mogelijkheid geworden. Het privévermogen van de bestuurders van de rechtspersoon kan in die gevallen worden aangesproken. Let wel: het betreft een uitzondering op de hoofdregel, maar wel een uitzondering die meer en meer wordt gebruikt.
Daarnaast komt het bij grotere ondernemingen die uit meerdere rechtspersonen bestaan voor dat er een zogenaamde 403-verklaring wordt afgegeven. Het nummer verwijst naar het artikelnummer uit boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, dat gaat over de mogelijkheid dat er een geconsolideerde (samengestelde) jaarrekening mag worden gepubliceerd. In ruil daarvoor, stelt de moedermaatschappij zich wél voor de schulden van de dochtermaatschappij aansprakelijk. Is dat het geval, dan is het verstandig om direct even aan te kloppen bij de moedermaatschappij indien de dochter een kale kip is.
Natuurlijk is er maar één écht goede manier waarop je niet van een kale kip hoeft te plukken: ervoor zorgen dat je geen zaken doet met (potentiële) kale kippen. Enkel zaken doen met betrouwbare partijen dus. Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan, dus daarom enkele tips om te voorkomen dat je van een kale kip moet plukken.
De beste manier om het te voorkomen, is natuurlijk om altijd betaling (of levering van goederen) vooraf te eisen of een situatie van ‘gelijk oversteken’ te creëren. Helaas kan dat niet altijd: sommige partijen hebben nu eenmaal een betere onderhandelingspositie dan jij, waardoor je soms krediet (in welke vorm dan ook) moet verschaffen.
Doe dan enkel zaken met mensen die je vertrouwt. Krijg je er een vervelend gevoel bij, dan doe onderzoek en doe eventueel nog meer onderzoek. Dat kan voor bedrijven op internet (ervaringen) en bij de Kamer van Koophandel (jaarrekeningen, et cetera). Eventueel zijn er ook bedrijven die kunnen helpen met andere bedrijven ‘screenen’ (zoals Graydon).
Ga je met iemand in zee waarvan je niet zeker weet of hij/zij een potentiële kale kip is, dan maak goed gebruik van de mogelijkheden die de wet je biedt: gebruik eigendomsvoorbehoud, vraag een borgstelling en ga eventueel zo ver dat je een pandrecht (voor roerende goederen) of hypotheekrecht (voor onroerende goederen) laat vestigen.
Lijkt het erop dat een schuldenaar zijn verplichtingen niet meer kan nakomen, ga dan direct met hem in gesprek en bekijk of er geen regeling mogelijk is. Ben wel voorzichtig: wanneer de schuldenaar jou ‘voortrekt’, kan dat paulianeus handelen opleveren en kan de transactie later door de curator of een andere schuldeiser worden teruggedraaid.
Ten slotte is er een mogelijkheid om conservatoir beslag te leggen, wanneer er wordt verwacht dat de schuldenaar een kale kip is na beslaglegging. Zo worden bedrijfsmiddelen (bijvoorbeeld het saldo op zijn bankrekening) ‘bevroren’, waardoor later altijd nog executoriaal (‘normaal’) beslag mogelijk is en hij geen kale kip kan worden.
Er zijn voldoende manieren om ervoor te zorgen dat je geen zaken hoeft te doen met een kale kip, dat je kunt voorkomen dat iemand een kale kip wordt én dat je eventueel toch kunt plukken van een kale kip.
Risico is niet altijd te voorkomen, dus wanneer je in een dergelijke situatie terecht komt, kun je wellicht (eventueel met enige hulp van een specialist) een van bovenstaande technieken gebruiken om alsnog een gunstige afloop voor jezelf te creëren. Succes!
