Wanneer je als ondernemer een overeenkomst sluit met een klant of leverancier, zul je vaak bij het doorlezen een kopje tegenkomen met bijvoorbeeld de naam ‘overwegende dat…’. Dit is de zogenaamde considerans. Wat is het nut daarvan eigenlijk? Zou je deze considerans moeten opnemen in je eigen overeenkomsten of juist niet?
In een considerans is door partijen opgenomen hoe zij tot een bepaalde schriftelijke overeenkomst zijn gekomen. Er kan iets instaan over de onderhandelingen naar de overeenkomst toe, maar ook over de doelen die partijen met de overeenkomst wensen te bereiken en de veronderstellingen waar zij vanuit zijn gegaan bij het aangaan van de overeenkomst. In de considerans staan dus niet de daadwerkelijke afspraken die partijen maken in de overeenkomst.
Een considerans staat meestal direct na de partijaanduidingen in een overeenkomst. Het duidelijkst is de considerans te herkennen aan de inleiding ervan. Dat is vrijwel altijd een term als: ‘in aanmerking nemende dat…’ of ‘overwegende dat…’.
Omdat de considerans beschrijft hoe partijen tot de overeenkomst zijn gekomen en wat de doelen van partijen met de overeenkomst zijn, kan deze worden gebruikt bij het uitleggen van de overeenkomst. Immers: vaak zijn de termen in de overeenkomst voor meerdere interpretatie vatbaar.
Daarnaast kan de considerans worden gebruikt om veronderstellingen bij het aangaan van de overeenkomst te formuleren. Blijken deze veronderstellingen achteraf onjuist te zijn, dan kan dat (zeker niet altijd!) reden zijn om de overeenkomst te vernietigen wegens bijvoorbeeld dwaling.
Stel dat Janssen met Pietersen een overeenkomst sluit waarin Janssen zich verplicht om tien kuub zand te leveren (en verder niets). Pietersen neemt in de considerans op dat hij het zand nodig heeft om bestrating te leggen. De uitleg van welk zand Janssen moet leveren kan aan de hand van de considerans worden gedaan: het gaat niet om zomaar zand, maar om zand dat geschikt is om bestrating op te leggen (en dus bijvoorbeeld kan worden aangetrild).
Ander voorbeeld. Jacobs koopt van Hendriks een tweedehands drukpers van merk X, model Z. Meer staat er niet in de overeenkomst. Partijen nemen in de considerans op dat Hendriks de drukpers heeft getest en dat deze functioneert volgens Hendriks. Na het sluiten van de overeenkomst blijkt de pers toch niet te functioneren en blijkt dat Hendriks de pers helemaal niet heeft getest. Jacobs kan in dat geval overwegen om een beroep te doen op dwaling (of wanprestatie) omdat Hendriks hem verkeerd heeft voorgelicht. Dat zou zonder considerans veel lastiger zijn (zeker bewijstechnisch).
Overeenkomsten kunnen over het algemeen vormvrij worden gesloten. Dat houdt dus ook in dat het opnemen van een considerans niet noodzakelijk is voor rechtsgeldigheid van een contract. Het is toegestaan om de considerans weg te laten. Is dat verstandig?
Als hoofdregel geldt dat dat niet verstandig zal zijn. Juist omdat de considerans helpt om de overeenkomst op de wijze uit te leggen die jou als ondernemer voor ogen staat (en soms om van de overeenkomst af te komen als deze is gebaseerd op onjuiste veronderstellingen), kan een goed opgestelde considerans in je voordeel werken.
Natuurlijk is het dan wel zaak dat je de considerans met zorg opstelt: aan zomaar wat erin zetten heb je vaak niet zo veel. Gaat het om een overeenkomst met een groot belang, dan is het in elk geval verstandig om een jurist te raadplegen.
